وقتی تخمک بارور در بیرون از رحم شروع به لانه گزینی کند ، به این عمل حاملگی خارج از رحم گفته می شود.باید در نظر داشته باشید که در مواقعی که فرد دچار این مشکل شود هیچ راهی برای جابه‌جا کردن و انتقال تخمک بارور به درون رحم وجود ندارد . بنابراین پایان دادن به بارداری تنها راه ممکن برای برطرف کردن این مشکل می باشد. درصد کمی از زنان دچار حاملگی خارج رحم می‌شوند. اگرچه برخی از عوامل می‌تواند احتمال حاملگی خارج رحم را افزایش دهد، اما این مشکل ممکن است برای هر کسی به وجود بیاید و از آنجا که می‌تواند برای مادر بسیار خطرناک باشد، لازم است علائم آن سریع تشخیص داده شود و تحت درمان قرار گیرد. در این مطلب با عوارض حاملگی خارج رحم، عوامل افزایش‌دهنده‌، علائم و روش‌های درمان این مشکل آشنا ‌شوید.

عوارض حاملگی خارج رحم

تخمک بارور پس از لقاح، از طریق لوله‌های رحم به سمت رحم حرکت می‌کند. اگر لوله‌های رحم آسیب دیده یا مسدود شده باشد و نتواند تخمک را به سمت رحم هدایت کند، احتمال تخمک گزاری یا لانه گزینی، در لوله رحم وجود دارد زیرا بارداری خارج از رحم در بیشتر مواقع در لوله های رحم شکل می گیرد. لازم به ذکر است که در بسیاری موارد این امکان وجود دارد که تخمک در تخمدان، دهانۀ رحم یا حتی محل زخم سزارین لانه‌گزینی و رشد نماید.

عوامل افزایش‌دهندهٔ حاملگی خارج رحم

حاملگی خارج رحم ممکن است برای هر زنی رخ دهد، این عوامل در برخی موارد بیشتر بوده و در برخی موارد نیز کم می باشد. از اینرو، برخی زنان بیشتر در معرض ابتلا هستند. برخی از عواملی که احتمال حاملگی خارج رحم را افزایش می‌دهد عبارت است از:

جراحی‌های مشکل لوله‌های رحم: جراحی‌های مرتبط با مشکل لوله‌های رحم یکی از علت‌های شایع احتمال وقوع بارداری خارج رحم است.

سابقۀ قبلی حاملگی خارج رحم: پس از تجربۀ حاملگی خارج رحم، احتمال وقوع مجدد آن در بارداری بعدی ۱۰ درصد می باشد . اگر سابقۀ دو یا چند حاملگی خارج رحم داشته باشید، احتمال وقوع مجدد آن حداقل یک به چهار است.

عفونت در دستگاه تناسلی فوقانی: این بیماری به نام التهاب لگن (PID) شناخته می‌شود و اغلب به دلیل درمان نشدن بیماری‌های آمیزشی مانند سوزاک یا کلامیدیا ایجاد می‌شود. با توجه به این که در برخی موارد این بیماری هیچ علامتی ندارد، ابتلا به هر یک از بیماری‌های آمیزشی می‌تواند خطر ابتلا به حاملگی خارج رحم را افزایش دهد، حتی اگر شما از وجود بیماری التهابی لگن آگاه نباشید.

مسائل مربوط به باروری: ناباروری در بسیاری از موارد به دلیل آسیب‌دیدگی لوله‌های رحم می باشد. اگر در زمان درمان این نوع ناباروری باردار شوید، احتمال وقوع حاملگی خارج رحم بیشتر از حالت عادی خواهد بود.

ابتلا به آندومتریوز: این بیماری ممکن است باعث ایجاد زخمی شود که بر لوله‌های رحم تأثیر بگذارد و خطر بروز حاملگی خارج رحم به مراتب افزایش می باشد.

بارداری بعد از ۳۵ سالگی: افزایش سن، خطر حاملگی و بارداری خارج رحم را در حد چشمگیری افزایش می‌دهد. این امر می‌تواند به دلیل تغییر در نحوۀ عملکرد لوله‌ها با افزایش سن زنان ایجاد شود.

مصرف دخانیات: مصرف سیگار می‌تواند خطر حاملگی خارج رحم را افزایش دهد. در واقع مصرف سیگار می تواند عملکرد طبیعی لوله‌های رحم را مختل نماید.

علائم حاملگی خارج رحم

• درد یا حساسیت در ناحیۀ شکم یا لگن
• لکه‌بینی یا خونریزی واژن
• نبض ضعیف، تپش قلب یا غش
• درد در شانه ها

مراحل تشخیص حاملگی خارج رحم

• معاینات پزشکی
• آزمایش خون و ادرار
• سونوگرافی

درمان حاملگی خارج رحم

درمان این عارضه با دقت در تشخیص آن، بزرگی جنین و امکانات موجود پزشکی در ارتباط می باشد . روش‌های درمانی حاملگی خارج رحم در زیر آمده است:

• درمان دارویی: اگر پزشک تردیدی در مورد حاملگی خارج رحم نداشته باشد و جنین نیز نسبتاً کوچک باشد، ممکن است پزشک از درمان دارویی استفاده کند. در این روش دارویی به نام متوترکسات (Methotrexate) برای فرد تجویز می‌شود. این دارو از طریق عضله تزریق می‌شود، و از طریق جریان خون به جنین انتقال می شود و باعث توقف رشد سلول‌های جفت و در نتیجه پایان یافتن این نوع بارداری می‌شود و با گذشت زمان، سلول‌های جنین جذب بدن شما می‌شود .
• جراحی لاپاراسکوپی: اگر فرد در مرحله‌ای از بارداری باشد که دیگر درمان دارویی مؤثر نبوده یا درد و خونریزی داخلی شدید وجود داشته باشد یا فرد مبتلا به بیماری‌ باشد که امکان استفاده از درمان دارویی امکان‌پذیر نباشد، نیاز به عمل جراحی است. اگر وضعیت فرد پایدار باشد و جنین نیز به اندازۀ کافی کوچک باشد، می‌توان آن را از طریق جراحی لاپاراسکوپی خارج کرد .
• جراحی شکمی: در برخی موارد، در صورت وجود زخم گسترده یا خونریزی شدید در شکم و همین‌طور اگر جنین بیش از حد بزرگ باشد، نمی‌توان از تکنولوژی لاپاراسکوپی استفاده کرد. در این حالت، نیاز به عمل جراحی شکمی دارید. برای این عمل، داروی بیهوشی به شما تزریق می‌شود و متخصص زنان و زایمان پس از باز کردن شکم، جنین را از آن خارج می‌کند.

آیا شما تا کنون با بارداری خارج از رحم مواجه بوده اید؟